Pul yetishmasligi o'lim xavfini oshiradimi?
Mayo Clinic olimlari sun’iy intellekt yordamida yurak elektrogrammalarini tahlil qilib, ijtimoiy omillar ichida aynan moliyaviy stress yurak qarishini tezlashtirayotgani aniqlangan.
Tadqiqotchilar 2018–2023 yillar oralig‘ida olingan ~300,000 ta elektrokardiogramma (ECG) ni sun’iy intellekt (AI) bilan tahlil qilgan. AI yurakning biologik yoshini — ya’ni yurak to‘g‘ri ishlashini ko‘rsatadigan haqiqiy holatini tekshirgan.
Moliyaviy qiyinchilik (pul stressi) bo‘lgan odamlar 2 yil ichida 60% ko‘proq o‘lim xavfiga duch kelgani aniqlangan. Bu ko‘rsatkich avval infarkt bo‘lganlarda faqat 10% bo‘lib, uy‑joy beqarorligi bilan bog‘liq holatda esa xavf 18% ga oshadi.
Tadqiqotdagi ijtimoiy omillar ichida oziq‑ovqat yetishmasligi ham yurak qarishini tezlashtiruvchi juda katta omil sifatida chiqdi.
Mutaxassislar izohicha, doimiy moliyaviy xavotir:
-stress gormonlarini uzoq vaqt yuqori darajada ushlab turadi,
-organizmda yallig‘lanishni kuchaytiradi,
-shifokor ko‘rigiga murojaat va dorilarga bog'lanib qolishni oshiradi.
Bu omillar yurakka bevosita zarar yetkazadi va biologik qarishni tezlashtiradi.
Ushbu topilmalar Mayo Clinic Proceedings jurnalida chop etilgan ilmiy ishga asoslangan bo‘lib, unda moliyaviy stress va oziq‑ovqat beqarorligi kabi ijtimoiy salomatlik omillari an’anaviy tibbiy xavf omillaridan ham kuchliroq ta’sir ko‘rsatgani qayd etilgan.
Pul bilan bog‘liq stress faqat “psixologik muammo” emas — u jiddiy jismoniy xavf omili, yurakni nisbatan tez qaritadi va o‘lim xavfini sezilarli darajada oshiradi.
Sizga yoqadi
